Co stanowi przedmiot praw autorskich

Przedmiot praw autorskich w Polsce omówiony jest szczegółowo w Rozdziale I Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych z 1994 roku, zgodnie z którym przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).

W szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory:

• wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe),
• plastyczne,
• fotograficzne,
• lutnicze,
• wzornictwa przemysłowego,
• architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne,
• muzyczne i słowno-muzyczne,
• sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne,
• audiowizualne (w tym wizualne i audialne).

Przedmiotem ochrony prawami autorskimi są także:

• opracowania cudzego utworu, w szczególności: tłumaczenie, przeróbka, adaptacja,
• zbiory, antologie, wybory, bazy danych spełniające cechy utworu są przedmiotem prawa autorskiego, nawet jeżeli zawierają niechronione materiały, o ile przyjęty w nich dobór, układ lub zestawienie ma twórczy charakter.

Zgodnie z Konwencją berneńską o ochronie dzieł literackich i artystycznych nie jest konieczne także zamieszczanie informacji o prawach autorskich czy też znaczka © przy utworze.

W jaki sposób nabywa się prawa autorskie

Zgodnie z ww. Ustawą, ochrona przysługuje twórcy niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności od chwili ustalenia, chociażby miał postać nieukończoną. Oznacza to, że praw autorskich się nie rejestruje, nie zgłasza do ochrony, nie patentuje, jak to ma miejsce w przypadku innych przedmiotów ochrony własności intelektualnej, takich jak znaki towarowe, wzory przemysłowe, wzory użytkowe, wynalazki. Taka ‘automatyczna’ ochrona wynika między innymi z Konwencji berneńskiej o ochronie dzieł literackich i artystycznych z dnia 9 września 1886 r., którą Polska ratyfikowała. Sygnatariuszami tej Konwencji do 2010 są 164 państwa.

Chwilą, od której autorowi utworu przysługują zatem prawa autorskie, jest moment „ustalenia”. Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego z dnia 25 kwietnia 1973 r. – “Utwór artystyczny staje się przedmiotem prawa autorskiego już wtedy, kiedy następuje jego ustalenie, tj. gdy przybierze jakakolwiek postać, choćby nietrwałą, jednak o tyle stałą, żeby treść i cechy utworu wywierały efekt artystyczny” ( I CR 91/73).

Ustaleniem utworu może być na przykład:

• publiczna recytacja wiersza,
• odczyt wykładu,
• wystawienie obrazu na pokaz w galerii,
• prezentacja utworu z wykorzystaniem programu komputerowego,
• zamieszczenie artykułu przez twórcę w Internecie.

Do ustalenia utworu nie jest konieczne jego “utrwalenie” na jakimś materialnym nośniku ( np. zapisanie na kartce papieru, notesie, nagranie itp.). W praktyce jednak, w większości przypadków, “ustalenie” utworu sprowadza się do jednoczesnego jego „utrwalenia” na materialnym nośniku (np. obraz na płótnie, rzeźba, utwór muzyczny na płycie).

Co NIE JEST przedmiotem ochrony prawem autorskim:

• idee i pomysły, chyba że są wyrażone oryginalną formą;
• urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole;
• akty normatywne lub ich urzędowe projekty;
• opublikowane opisy patentowe ochronne;
• proste informacje prasowe;
• pomysły i tematy badawcze oraz teorie i fakty naukowe;
• znane powszechnie od dawna formy plastyczne, przestrzenne lub muzyczne;
• elementy utworów pozbawione charakteru twórczego, np.: typowe tabele, rysunki, zestawienia pozbawione oryginalnej koncepcji np. alfabetyczne;
• utwory wystawione na stałe na ogólnie dostępnych drogach, ulicach, placach lub w ogrodach, jednakże nie do tego samego użytku;
• utwory wystawione w publicznie dostępnych zbiorach, takich jak muzea, galerie, sale wystawowe, lecz tylko w katalogach i w wydawnictwach publikowanych dla promocji tych utworów, a także w sprawozdaniach o aktualnych wydarzeniach w prasie i telewizji, jednakże w granicach uzasadnionych celem informacji;
• znaki firmowe użyte w celach informacyjnych.

NASZE USŁUGI:

Nasze biuro, na podstawie przepisów ww. ustawy, wykonuje wszelkie działania prawne przed polskimi sądami , organizacjami zbiorowego zarządzania oraz organami orzekającymi w tym zakresie, takie jak:

• redagowanie pism ostrzegawczych,
• prowadzenie mediacji,
• negocjowanie porozumień,
• negocjowanie oraz sporządzanie umów (np. przeniesienia praw, udzielenia licencji, a agencjami reklamowymi)
• prowadzenie postępowania w sprawach o naruszenie praw autorskich przed polskimi sądami powszechnymi oraz urzędami orzekającymi,
• prowadzenie postępowania przed organami ścigania, w tym przed Policją i Prokuraturą,
• prowadzenie postępowania przed organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi oraz Komisją Prawa Autorskiego,
• składanie wniosków o zabezpieczenie dowodów oraz o zabezpieczenie roszczeń,
• składanie wniosków o zobowiązanie naruszającego prawa autorskie do udzielenie informacji i udostępnienia dokumentacji.