To nasz wzór!

Przez uzyskanie prawa z rejestracji na wzór przemysłowy, którego udziela Urząd Patentowy RP, nabywa się prawo wyłącznego korzystania ze wzoru w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.

Co to jest wzór przemysłowy?

Zgodnie z Art. 102 ust. 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 – Prawo własności przemysłowej: „Wzorem przemysłowym jest nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, strukturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację. Wytworem jest każdy przedmiot wytworzony w sposób przemysłowy lub rzemieślniczy, obejmujący w szczególności opakowanie, symbole graficzne oraz kroje pisma typograficznego, z wyłączeniem programów komputerowych.”

Tak więc, wzór przemysłowy:

• musi dotyczyć postaci wytworu lub jego części, czyli musi odnosić się do zewnętrznych elementów wytworu takich jak kształt, struktura, układ linii, kontury, właściwości powierzchni, rysunek, ornament, kolorystyka itp.;

• musi być nowy. Wzór przemysłowy uważa się za nowy, jeżeli przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo do uzyskania prawa z rejestracji (patrz art. 13-15¹ Pwp.), nie został on udostępniony publicznie przez stosowanie, wystawienie lub ujawnienie w inny sposób. Wzór uważa się za identyczny z wystawionym publicznie także wówczas, gdy różni się od niego nieistotnymi szczegółami;

• musi mieć indywidualny charakter. Wymóg ten jest spełniony, jeżeli ogólne wrażenie wywołane przez wzór na „zorientowanym użytkowniku”, różni się od ogólnego wrażenia wywołanego na nim przez wzór, który był wcześniej udostępniony publicznie.

Przykłady wzorów przemysłowych (felga samochodowa, rower, telefon, samochód, witryna internetowa, wyświetlacze ekranu):

Po co rejestrować?

Wzór przemysłowy:

• podnosi wartość produktu, decydując o tym, czy produkt jest atrakcyjny i czy podoba się klientom
• przyczynia się do zwrotu kosztów poniesionych w związku z tworzeniem i wypromowaniem danego produktu, a w konsekwencji prowadzi do zwiększenia zysków przedsiębiorstwa

Prawo z rejestracji wzoru przemysłowego:

• zabezpiecza przed kopiowaniem lub podrabianiem wzoru przez konkurencję
• ułatwia działania prawne przeciwko konkurentom wprowadzającym na rynek towary wyglądające identycznie lub podobnie
• gwarantuje konsumentom prawidłową orientację co do pochodzenia towarów i ich jakości

Uprawniony z rejestracji wzoru przemysłowego:

• może zakazać osobom trzecim nieautoryzowanego korzystania z tego wzoru w sposób zarobkowy lub zawodowy na terytorium państwa/państw, gdzie wzór jest zarejestrowany
• może zakazać wytwarzania, oferowania, eksportu, importu, wprowadzania do obrotu lub używania produktu, w którym wzór jest zawarty bądź zastosowany lub jego składowania w tym celu.

Czy istnieją alternatywne sposoby ochrony wzoru?

Nierejestrowany wzór wspólnotowy

W przypadku niektórych branż, na przykład w przemyśle odzieżowym, produkty funkcjonują na rynku przez bardzo krótki okres.

Dla takich produktów wzór nierejestrowany stanowi alternatywną formę ochrony. Należy pamiętać, że od chwili powszechnego udostępnienia wzoru przemysłowego, twórca ma 12 miesięcy na jego rejestrację . Ochrona wzoru nierejestrowanego jest ograniczona do 3 lat od daty ujawnienia i jest trudniejsza do egzekwowania niż w przypadku wzoru rejestrowanego.

Prawo autorskie

Prawo autorskie daje możliwość ochrony prawnoautorskiej utworów literackich i artystycznych. W związku z tym, że pewne wzory mogą być uznane za utwory sztuki użytkowej, prawo autorskie może stanowić pewien niezależny sposób ochrony.

Znak towarowy

Istniejący wzór przemysłowy, który również pełni funkcję znaku towarowego, może być chroniony także jako znak towarowy, najczęściej trójwymiarowy. Może to nastąpić w przypadku, gdy kształt produktu lub jego opakowanie mają cechy i charakter odróżniający, wymagany dla znaków towarowych. Wzorem pełniącym rolę trójwymiarowego znaku towarowego może być przykładowo flakon na perfumy.

Jak i w jakich państwach rejestrować?

Do uzyskania prawa z rejestracji wzoru przemysłowego konieczne jest dokonanie zgłoszenia w odpowiednim urzędzie ds. własności przemysłowej danego państwa. Ochrona udzielona przez ten urząd jest jednak ograniczona to terytorium tego państwa.

System krajowy

Na terytorium Polski jest to Urząd Patentowy RP.

System regionalny

Wzory przemysłowe można zgłaszać do rejestracji także w trybie wspólnotowym w Urzędzie Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) w Alicante. W ten sposób, za pomocą jednego zgłoszenia, jednej opłaty, jednolitego prawa, można uzyskać ochronę na terenie wszystkich aktualnych państw członkowskich (obecnie 27 państw).

System międzynarodowy

Kolejnym sposobem rejestracji wzoru jest rejestracja wzoru w trybie międzynarodowym w ramach tzw. Porozumienia Haskiego poprzez Biuro Międzynarodowe Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO) w Genewie. W zgłoszeniu określamy państwa, w których chcemy, aby nasz wzór był chroniony.

Jak długo trwa ochrona?

Ochrona wzoru rejestrowanego w większości systemów prawnych, w tym w Polsce, jest ograniczona w czasie (podobnie jak ochrona patentów, czy wzorów użytkowych) i może trwać, w większości państw, w tym w Polsce, maksymalnie 25 lat. W niektórych krajach okres ten może być jednak inny, np. w Gruzji i Egipcie wynosi on 15 lat, podczas gdy w Maroku i w Monako– 50 lat.

Opłaty urzędowe

W przypadku rejestracji wzoru przemysłowego w Urzędzie Patentowym RP, wysokości opłat urzędowych zostały określone w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 26 lutego 2008.

Wysokości opłat urzędowych w przypadku rejestracji wzoru przemysłowego w Urzędzie Harmonizacji Rynku Wewnętrznego w Alicante znajdą Państwo na stronie Urzędu w tym miejscu (w języku angielskim), a w przypadku rejestracji wzoru w trybie międzynarodowym, wysokości opłat znajduje się na stronie WIPO tutaj (w języku angielskim).

Uwaga! W większości systemów prawnych, w tym w Polsce, konieczne jest uiszczanie tzw. opłat okresowych za utrzymanie ochrony wzoru przemysłowego co pięć lat.

Oprócz opłat urzędowych należy liczyć się także z koniecznością poniesienia następujących wydatków:

• Koszty związane z opracowaniem wzoru przemysłowego przez projektanta
• Koszt związane z nabyciem od projektanta praw majątkowych, w tym autorskich praw majątkowych do wzoru
• Wynagrodzenie rzecznika patentowego w przypadku skorzystania z jego usług

UWAGA! Utrzymanie wzoru w tajemnicy przed dokonaniem zgłoszenia ma decydujące znaczenie dla rejestracji tego wzoru. Wynika to z konieczności zachowania wymogu nowości wzoru, niezbędnego dla jego zdolności rejestrowej. Jeśli przedsiębiorca zamierza pokazać swój wzór innym osobom przed dokonaniem zgłoszenia, wskazane jest sporządzenie pisemnej umowy, zawierającej klauzulę poufności.

Wzór, który został publicznie udostępniony, na przykład poprzez umieszczenie w katalogu przedsiębiorstwa, nie może być uważany za nowy. Staje się on domeną publiczną i nie może być już chroniony, chyba że prawo krajowe dopuszcza tzw. ulgę w nowości lub zastrzeżone zostało pierwszeństwo z wcześniejszego zgłoszenia.

Co to jest ulga w nowości?

W wielu krajach możliwa jest rejestracja wzoru nawet jeżeli został on udostępniony publicznie w okresie sześciu lub (tak jest w Polsce) dwunastu miesięcy poprzedzających dokonanie zgłoszenia. Ma to miejsce wówczas, gdy produkty zawierające dany wzór zostały wprowadzone do obrotu, wystawione na targach lub wystawach, czy, w związku z tym, opublikowane w katalogu danego przedsiębiorstwa jeszcze przed dokonaniem zgłoszenia. W tym okresie przedsiębiorca może wprowadzić do obrotu produkt zawierający wzór bez utraty jego nowości i nadal może ubiegać się o udzielenie prawa z rejestracji.

UWAGA! Ulga w nowości nie obowiązuje we wszystkich państwach oraz zawsze dotyczy tylko ograniczonego przedziału czasowego: wskazane jest nie ujawnianie wzoru przed dokonaniem jego zgłoszenia.

Więcej informacji na temat wzorów przemysłowych zawiera broszura Urzędu Patentowego RP pt. “Wzory przemysłowe w działalności małych i średnich przedsiębiorstw”. Zachęcamy do lektury!

NASZE USŁUGI:

Dzięki swojemu doświadczeniu w dziedzinie własności intelektualnej i przemysłowej, rzecznik patentowy:

• doradzi, z jakiego systemu skorzystać (krajowego, międzynarodowego, wspólnotowego),
• pomoże określić klasę (klasy) wzoru według międzynarodowej klasyfikacji lokarneńskiej
• pomoże Państwu przygotować podanie do Urzędu, w odpowiedniej formie i o odpowiedniej treści,
• przeprowadzi poszukiwania baz wzorów przemysłowych dla sprawdzenia jego nowości w celu uniknięcia kolizji z już chronionym wzorem,
• będzie monitorował terminy uiszczania opłat okresowych,
• będzie prowadził w Państwa imieniu korespondencję z urzędem podczas procedury rejestracji,
• sporządzi i złoży w Państwa imieniu odpowiednie wnioski do Urzędu (np. w przypadku odmowy rejestracji wzoru przez Urząd, uchybienia terminowi wniesienia opłaty itp.)
• będzie prowadził w Państwa imieniu negocjacje oraz korespondencję z osobami trzecimi (np. w przypadku wniesienia sprzeciwu wobec naszego zgłoszenia, lub naruszenia prawa z rejestracji)
• pomoże sporządzić umowę licencji, umowę o poufności, umowę przeniesienia praw z rejestracji itp.
  Pełna lista rzeczników patentowych jest dostępna na stronie Polskiej Izby Rzeczników Patentowych RP.